logo

Konstanty Ildefons Gałczyński

„Moja poezja to są proste dziwy…”

Okienko Liryczne

6 grudnia mija 70. rocznica śmierci (1905-1953) Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Zmarł w wieku zaledwie 48 lat. Z tego prawie dwa i pół roku mieszkał w Wilnie.

Konstanty Ildefons Gałczyński, ps. „Karakuliambro” – polski poeta, najbardziej rozpoznawalny za sprawą paradramatycznej serii podszytych absurdem humoresek Teatrzyk Zielona Gęś, tworzył poezje oraz utwory satyryczne. Był twórcą oryginalnym. W swojej twórczości łączył tradycyjne i współczesne nurty poetyckie – baśniowość, nadrealizm, satyryczną groteskę i liryczną wrażliwość.

Był też poliglotą i tłumaczem, jednym z najpopularniejszych, ze względu na przystępność utworów. Poeta pozostał na zawsze niezależny oraz poza wszelkimi wpływami.

Na swym szlaku życiowym wiele doświadczył, jednakże polegając na własnych uczuciach wiele też pisał na tematy miłości, m.in. poeta należy do autorów, który swojej żonie poświęcił najwięcej wierszy.

Wraz z początkiem II wojny światowej, Gałczyński został powołany do wojska i brał udział w kampanii wrześniowej jako członek Korpusu Ochrony Pogranicza, a gdy trafił do niewoli sowieckiej, został przekazany do niewoli niemieckiej. W stalagu Altengrabow w Dörnitz był więziony przez okres okupacji.

Przebywając w niewoli poeta pisze wiersze na blankietach obozowych. W stalagu powstaje „Pieśń o żołnierzach z Westerplatte” a nieco później: „List jeńca”, „Srebrna akacja” i „Dzika róża”.

Po zakończeniu wojny w latach 1945–1946 Gałczyński przebywał w Brukseli i Paryżu. W 1946 roku poeta po raz drugi został ojcem, urodził mu się syn także Konstanty Ildefons. W tym też roku poeta powrócił do Polski i zamieszkał w Krakowie.

W Krakowie spod pióra poety ukazały się „Powrót do Eurydyki”, „Liryka, liryka, tkliwa dynamika”, „Zaczarowana dorożka” oraz inne wiersze.

W latach 1948 – 1949 mieszkał w Szczecinie, gdzie napisał m.in. wiersze: „Polskie gwiazdy”, „Satyra na bożą krówkę”.

Ostatnie lata życia i twórczości owocowały kilkoma większymi formami poetyckimi: „Wielkanoc Jana Sebastiana Bacha”, „Niobe”, „Wit Stwosz” i „Kronika olsztyńska”.

W latach 1950 –1953 w celu poprawienia zdrowia często przebywał na Mazurach w leśniczówce Pranie nad Jeziorem Nidzkim. Na Mazurach napisał wiele utworów, m.in. „Kronikę olsztyńską”. Obecnie tam znajduje się jego muzeum.

Konstanty Ildefons Gałczyński wydał m.in. tomiki wierszy „Zaczarowana dorożka” (1948), „Ślubne obrączki” (1949), „Pieśni” (1953).

Był autorem tłumaczenia, dokładniej parafrazy, „Sen nocy letniej” Williama Szekspira oraz „Ody do radości” Friedricha Schillera.

Zmarł 6 grudnia 1953 roku w Warszawie na skutek trzeciego zawału serca. Jest pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, gdzie w 1976 roku przy poecie spoczęła także jego żona Natalia (1908-1976).

Za wybitne zasługi na niwie literatury polskiej w 1953 roku Konstanty Ildefons Gałczyński został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

„Moja poezja to jest noc księżycowa, wielkie uspokojenie…”

Okienko Liryczne

Polski poeta Konstanty Ildefons Gałczyński urodził się 23 stycznia 1905 roku w Warszawie, a zmarł 6 grudnia 1953 również w Warszawie. Był synem Konstantego Gałczyńskiego, z zawodu technika kolejowego i Wandy Cecylii z Łopuszyńskich – córki właściciela restauracji. W Warszawie przyszły poeta spędził swoje dzieciństwo i młodość.

W 1912 roku, być może pragnąc pójść w ślady ojca, Gałczyński rozpoczął naukę w Szkole Technicznej Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej.

Po wybuchu I wojny światowej został wraz z rodzicami ewakuowany z Warszawy i w latach 1914 –1918 mieszkał w Moskwie, tudzież uczęszczał do Szkoły Komitetu Polskiego.

W Moskwie napisał swoje pierwsze wiersze, a po powrocie do Warszawy rozpoczął studiowanie filologii angielskiej i klasycznej.

Swoje pierwsze próby poetyckie i prozatorskie drukował w szkolnym piśmie założonym przez siebie w 1918 roku. W 1919 roku napisał swój pierwszy wiersz – „Do Alarune”.

Natomiast w prasie jego debiut literacki nastąpił dopiero w 1923 roku. W tymże roku poeta zdał maturę.

Był związany z grupą poetycką „Kwadryga” oraz pismami satyrycznymi i politycznymi stolicy, należał do bohemy artystycznej.

Jego utwory publikowały także inne pisma społeczno-literackie.

W 1925 roku Gałczyński został członkiem Towarzystwa Przyjaciół Reduty Juliusza Osterwy. W kolejnym 1926 roku rozpoczął pisanie powieści satyrycznej „Porfirion Osiełek” , a w 1929 zakończył.

W 1930 roku Konstanty Ildefons Gałczyński poślubił Natalię Awałow.

W latach 1931–1933 poeta przebywał w Berlinie na stanowisku attaché kulturalnego, gdzie powstały kolejne utwory: „Trzej królowie”, „Książka o mojej żonie” oraz „Muzeum Williamsa”. W 1933 roku twórczość poety uzupełniła się w „Bal u Salomona”.

W latach 1934–1936 Gałczyńscy mieszkali w Wilnie, na Zarzeczu, w domu przy ulicy Młynowej 2 (obecnie Malūnų g. 2).

Podczas pobytu w Wilnie Gałczyński nawiązał współpracę z radiem, gdzie wspólnie z Teodorem Bujnickim prowadził audycję satyryczną „Kukułka Wileńska” . Ponadto miał także własny program radiowy „Kwadrans dla ponurych”.

W Wilnie Gałczyński wszedł w krąg twórców wileńskich i nawiązał nowe znajomości, m. in. z Witoldem Hulewiczem, Tadeuszem Łopalewskim, Teodorem Bujnickim, Jerzym Zagórskim i Aleksandrem Rymkiewiczem.

W 1934 roku dom Gałczyńskich odwiedziła sławna Hanka Ordonówna. W Wilnie poeta napisał wiele utworów, wśród nich: „Inge Bartsch”, „Śpij, wujaszku”, „Młynek do kawy”, „Buty szewca Szymona”, „Szafirowa romanca”, „Pardon, ZSRR”.

Także w Wilnie Gałczyńskim w 1936 roku urodziła się córka – Kira.

W bardzo wielu utworach Gałczyński nawiązuje do autentycznej atmosfery Wilna oraz śladów, jakie pozostały w mieście Gedymina po Adamie Mickiewiczu.

Po pobycie w Wilnie, w 1936 roku Gałczyńscy wrócili do Warszawy i zamieszkali w dzielnicy Anin. W mieście swego urodzenia poeta napisał i opublikował wiele utworów, wśród których wiersz „Skumbrie w tomacie”, ” Bal zakochanych” i wiele innych.